وقتی رسانهها به مقالات غیرمعتبر استناد میکنند
در سالهای اخیر، تعدادی مقالات تحقیقاتی و بحثانگیز در حوزه محصولات تراریخته منتشر شده است که نویسندگان آنها ادعا دارند استفاده از تکنولوژی پیشرفته در صنعت کشاورزی میتواند بر سلامت انسان تأثیر منفی بگذارد. این موضوع درحالی رخ میدهد که مراجع علمی و معتبر جهان با بررسی مجدد آزمایشهای ادعایی توانستهاند نادرستی آنها را در جهان علم ثابت کنند و نتایج بررسی دوباره این مقالات منتشر شده و در دسترس عموم است. با این حال، مخالفان تراریخته در ایران با استناد به مقالات اثباتنشده علمی و حتی گاه مقالات جعلی تلاش میکنند افکار عمومی را نسبت به ورود تکنولوژی به مزارع ایران حساس کنند و منافع تجاری خود را از عقب نگهداشتن کشاورزی تأمین کنند. نکته غمانگیزتر آنکه رسانهها نیز بدون بررسی در منابع اصلی و مراجع علمی و بزرگ جهان اقدام به انتشار این دسته از مقالات میکنند که در جهان علم، فاقد هرگونه وجاهتی است. برهمین اساس، به مهمترین و پرسروصداترین مقالات علیه تراریخته میپردازیم و علل رد آن از سوی مراجع علمی را بررسی میکنیم.
در دنیا تنها تعداد انگشتشماری مقاله در مورد محصولات تراریخته چاپ شده که سلامت آنها را زیر سوال برده و در مطبوعات جنجالی شده است. یکی از جنجالیترین مقالات در مورد مخاطرات محصولات تراریخته، مقالهای با عنوان «سمّیّت درازمدت علفکش راندآپ و یک ذرت تراریخته مقاوم به راندآپ» از سوی سرالینی و همکاران در سال ٢٠١٢ در مجله Food and Chemical Toxicology به چاپ رسید که حجم عظیمی از تبلیغات علیه این محصولات را به صورتهای گوناگون به دنبال داشت. درحالی که دانشمندان در آنالیز مجدد دادههای این مقاله به نتایج شگفتآوری رسیدند. نتایج آنالیز مجدد گرافها و جداول دادههای نویسندگان مقاله مذکور به سادگی ثابت کرد که درصد ابتلا به سرطان در موشهای تغذیهشده با ذرت تراریخته کمتر از موشهایی است که با ذرت حاصل از کشاورزی سنتی تغذیه شدهاند!
ولی به دلیل اصرار بیپایه و اساس علمی که در ذهن این محققان وجود داشت، آنها متوجه این گاف بزرگ در مقاله خود نشدند و آن را منتشر کردند. از سوی دیگر، از مهمترین ایراداتی که به مقاله سرالینی وارد است، اینکه در این مطالعه از نژادی از موش موسوم به نژادهارلن اسپراگیو-داولی استفاده شده که ذاتا مستعد ابتلا به سرطان است. این بدان معناست که این نژاد بهگونهای تولید شده که بیماری سرطان چه با ذرت تراریخته و چه بدون آن، به صورت خودبهخودی در این نژاد ایجاد خواهد شد! در ثانی، آزمایشهای این تحقیق، بدون تکرار انجام شده است. از لحاظ علم آمار، در غیاب تکرار هر نتیجهای که از یک آزمایش به دست آید، تصادفی و غیرقابل استناد تلقی میشود. ادامه مطلب |