ایمنی زیستی، پلکان پیشرفت فناوری مهندسی ژنتیک
ایمنی زیستی به مجموعهای از تدابیر، سیاستها، مقررات و روشهایی گفته میشود که برای تضمین بهرهبرداری از فواید قطعی بیوتکنولوژی مدرن و مدیریت آثار جانبی احتمالی کاربرد این فناوری بر تنوع زیستی، سلامت انسان، حیوان، گیاه و محیط زیست بهکار گرفته میشود. ایمنی زیستی پلکان پیشرفت فناوری مهندسی ژنتیک است. دانش ایمنی زیستی که حاصل درک رو به رشد بشر از اثرات فعالیتهایش بر اجزا و پدیدههای طبیعت است، به تدوین استانداردها و خطوط راهنما در حوزه مهندسی ژنتیک میپردازد. متخصصان مهندسی ژنتیک در راستای تطبیق محصولات خود با استانداردهای ایمنی زیستی، همواره به نوآوری در چینش عناصر ژنتیکی هدف و روشهای تراریزش پرداختهاند که این موضوع، موجب پیشرفتهای قابل ملاحظهای در بدنه مهندسی ژنتیک شده است. از سوی دیگر، تولید محصولات زیست ایمن موافق با استانداردهای تدوینی ایمنی زیستی، ضامن بقا و توسعه پایدار فناوری مهندسی ژنتیک است. دانش ایمنی زیستی و فناوری مهندسی ژنتیک دو مقوله درهم تنیده هستند که تثبیت و توسعه یکی فارغ از دیگری امری بسیار ناممکن و بیهوده است. این موضوع خطیر بدون توجه ویژه مسئولان و مدیران محترم حوزه بیوتکنولوژی و اهتمام اهالی مهندسی ژنتیک کشور ممکن نخواهد بود. توجه ویژه و اهتمام مدیران و مسئولان اجرایی مرتبط با مهندسی ژنتیک، مراکز آموزش عالی پرورش دهنده متخصصان، مراکز پژوهشی و شرکت های دانش بنیان و از همه مهم تر توجه اهالی مهندسی ژنتیک را نیز میطلبد. بسیاری از مراکز آموزش عالی کشور به پرورش دانشجویان در رشتههای مختلف تحصیلی اعم از بیوتکنولوژی و ژنتیک مولکولی و مهندسی ژنتیک و بیولوژی سلولی و مولکولی مشغول هستند. با نگاهی مختصر به سرفصل این دورههای آموزشی، سهم بسیار ناچیز مباحث مربوط به ایمنی زیستی به وضوح مشهود است. تنها در سرفصل رشته مهندسی بیوتکنولوژی کشاورزی درسی با عنوان «جنبه های اقتصادی و اجتماعی بیوتکنولوژی» پیش بینی شده است که به یقین میتوان آن را دو واحد درسی فراموش شده دانست.حوزه پژوهش محصولات تراریخته که در طرح و تولید آنها از اجزا، عناصر ژنتیک و نوآوریهای موافق با ملاحظات محیط زیستی و سلامتی استفاده نشده باشد، بعید است قادر به عبور از فاز آزمایشگاه به پژوهشهای مزرعهای و پس از آن رهاسازی باشند. بنابراین، این ضرورت وجود دارد که پژوهشگران مهندسی ژنتیک کشور قبل از ورود به مراحل انتقال ژن و تولید محصول تراریخته، ملاحظات مربوط به ایمنی زیستی را در مسیر ترسیمی طرح پژوهشی خود با توجه کامل به جزئیات اعمال کنند.
ادامه مطلب
|