مقایسه تاثیر کشت گیاهان زراعی سنتی با گیاهان تراریخته بر روی محیط زیست و سلامت انسان

آفات و بیماری‌های زراعی از مشکلات جدی در بخش کشاورزی است که عـلاوه بر کاهش عملکرد و کیفیت محصول، باعث آسیب به محیط زیست و سلامت انسان می‌شود. هر ساله حدود 25 درصد از محصولات غذایی در جهان توسط حشرات و لارو آنها از بین می‌روند. به عنوان مثال در اروپا لارو Ostrinia nubilalis باعث نابودی 20 درصـد از محصول ذرت شده است.  متاسفانه مبارزه سنتی مبتنی بر استفاده از سموم شمیایی مستلزم پرداخت بهای بسیار بالایی است. تخریب محیط طبیعی موجب می‌شود برخی فعالیتهای کشاورزی در دراز مدت ناپایدار شوند. اگر چه سموم شیمیایی برای حل مشکلات به صورت فوری در محصولات زراعی موثر هستند، اما زیان‌های دراز مدت آنها نیز بر کسی پوشیده نیست. سموم غیراختصاصی برای موجودات غیرهدف که می‌توانند به طور طبیعی جمعیت آفات را تحت کنترل داشته باشند، زیان‌آور هستند. ایـن مواد بر روی حشرات مفید که به عنوان شکارچی یا پارازیت آفات عمل می‌کنند سمی هستند و بر روی حیوانات عالی نیز که بـه عنوان شکارچی بر روی آفات گیاهان عمل می‌کنند اثرات مخرب دارند.  بقایای سموم تا بالاترین زنجیره غذایی راه می‌یابد و مفیدترین گونه‌های شکارچی را که در راس زنجیره غذایی قرار گرفته‌اند را مسموم می‌کند. بسیاری از سموم شیمیایی به ویژه آنهایی که بر مبنای ارگانوفسفات‌ها هستند برای انسان‌ها نیز بسیار سمیت دارند. سموم شیمیایی در کوتاه‌ مدت از نظر تجاری سودمند و جذاب هستند و به همین دلیل استفاده از سموم شیمیایی غیراختصاصی به ‌ویژه در جاهایی که بر کشاورزی مقررات نظارتی اعمال نمی‌شود، همچنان ادامه دارد. این تفکر منجر به ایجاد شـکافی بـین صـنعت کشاورزی و کشاورزان و نوعی اتحاد بین گروههایی با علایق انسان دوستانه تحت عنوان ”طرفـداران محیط زیست" و "توسعه پایدار" شده است. به هر حال پیامدهای ناگوار اسـتفاده از سموم شیمیایی بر روی محیط زیست باعث از بین رفتن گونه‌های در حال انقراض، موجودات غیرهدف، آلودگی آب‌های زیرزمینی و از همه مهمتر تاثیر بر سلامت انسان و بیماری‌هایی از جمله سرطان، بیماری‌های سیستم عصبی و تنفسی شده است. 

روش‌های جایگزینی برای کنترل آفات، مانند کنترل بیولوژیک و استفاده از واریته‌های مقاوم ارائه شـده اسـت. امـا از نظر تجاری، این راهبردها بازده بالایی که قابل مقایسه بـا کاربرد سموم شیمیایی داشته باشند را ندارد. بـا وجـود راه‌های مدیریت تلفیقی آفات که استفاده از سموم شیمیایی را با استفاده از ژرمپلاسم‌های مقاوم و تغییر در کاشت، داشت و برداشت را تلفیق می‌کنند در واقع خسارت آفات در بیشتر گیاهان زراعی در دو دهه گذشته حتی کمی هم افزایش داشته است، در حال حاضر در شـرایط استفاده بی‌رویه از سموم شیمیایی هستیم و هنوز به تغییرات لازمه بـرای ورود بـه عرصه پایداری واقعی نرسیده‌ایم. با توجه به شرایط ذکر شده، ظهور فناوری‌هایی که اجازه می‌دهند ژن‌هایی مفید و با منشا خارجی را به گیاهان منتقل کنیم بسیار به هنگام بوده و ایـن فناوری امکان توسعه منبع ژن موجود برای یک گونه زراعی را فراهم می‌آورد. علم مهندسی ژنتیک مقاومت ذاتی به آفات و بیماری‌ها را براساس ژن‌های مقاومت از سایر گونه‌های گیاهی یـا ژن‌های مقاوم از گونه‌هایی متعلق به سایر سلسله‌ها یا حتی ژن‌های مقاومت به طور کامل امکانپذیر شده است. ادامه مطلب