محصولات تراریخته راهکاری برای دستیابی به توسعه پایدار

بدون فناوری، توسعه امکان‌پذیر نیست

دکتر الهام باقری راد،

تا سال ٢٠٥٠ میلادی جمعیت جهان از ٩‌ میلیارد نفر فراتر خواهد رفت. سازمان خواروبار جهانی پیش‌بینی کرده است تولید غذا تا آن هنگام باید حداقل ٧٠٠ درصد افزایش یابد تا تعداد گرسنگان در همین سطح امروز باقی بماند. دسترسی به غذای کافی و سالم، آب آشامیدنی سالم و هوای پاک از بدیهی‏ ترین حقوق همه انسان‌هاست که تولید و تأمین آن برای همه ساکنان زمین نیز وظیفه ذاتی دولت‌هاست. بنابراین باید کشاورزی، به شیوه‏ای نوآورانه، پاسخ‌گوی نیازهای جمعیت در حال رشد بوده و علاوه بر آن منابع تأمین نیازهای نسل آتی را نیز ضایع نکند. در این راستا، حرکت بخش کشاورزی به سوی توسعه پایدار از ضروریات امر است و تولید محصولات تراریخته با هدف تأمین غذای سالم و کافی، یکی از گزینه‌های دلپذیر بخش کشاورزی در این راستاست.

از گذشته تاکنون، همواره غذا اصلی‏ترین دغدغه بشر برای بقا بوده و بشر از راه‌های گوناگون درصدد حل معادله نامساوی غذا و جمعیت و دستیابی به الگو و تعیین پارادایمی برای تساوی این دو مؤلفه است. امروزه در گزارش‌های مختلف رسمی سازمان‌های بین‌المللی مکررا هشدار کمبود غذا برای نسل‌های آینده مطرح می‌شود. بنابراین به منظور جلوگیری از مواجهه با چالش کمبود غذا و تأمین امنیت غذایی در عین سلامت، استفاده از روش‌های مهندسی ژنتیک، موجودات و گیاهان تراریخته افزایش یافته است. مهندسی ژنتیک به دلیل گستره وسیع کاربردهای خود در بخش‌های مختلف صنعت، کشاورزی، پزشکی، محیط زیست و ...، فناوری برتری است که نقش مهمی در ترسیم آینده کشورهای جهان ایفا خواهد کرد به گونه‌ای که تجاری‌سازی گیاهان تراریخته در سطح جهانی با سرعت در حال افزایش است. بیوتکنولوژی، فناوری استفاده از سیستم‏‌های بیولوژیکی و موجودات زنده در ایجاد یا اصلاح محصولات یا فرایندها برای استفاده‌های خاص است. این تکنیک با رفع موانع اصلاح نباتات به روش سنتی و ایجاد امکان دسترسی به ژن‌های مفید، از گونه‌ها، جنس‏ها و حتی خانواده‌های متفاوت، گام بلندی را در جهت تحقق انقلاب ژن برداشته است. شایان ذکر است هم‌اکنون بیش از صدها نوع مواد غذایی تراریخته در بازار فروش و مصرف جهانی وجود دارد و محصولات تراریخته پذیرفته‌‌شده‌ای مانند سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، کدو، ذرت، برنج، دانه‌های سویا، کانولا، پنبه، گندم، گیاه کتان و چغندر قند، تولید، عرضه و مصرف می‌شوند. در کشورهای توسعه‌یافته حدود ١٠ درصد محصولات کشاورزی موجود در بازار مصرف، از نوع مواد غذایی تراریخته هستند. در ایران نیز با هدف افزایش تولید و همچنین ارتقای مقاومت محصولات استراتژیک در برابر تنش‌هایی مانند خشکی، گیاهان تراریخته به بخش کشاورزی کشور معرفی شدند، اما متأسفانه به دلیل بی‌توجهی مدیران وقت، هیچ گیاه تراریخته‏ای تا به امروز در کشور مورد کشت قرار نگرفته است. ادامه مطلب